--Vi jam scias kalkuli la fingrojn de viaj du manoj.
--Ĉu vi povas nun kalkuli la fingrojn de la du manoj kaj
de la du piedoj?
--Mi ne scias...
Ĉu vi povas helpi min?
--Jes, amiko: dek unu, dek du, dek
tri, dek kvar, dek kvin, dek ses, dek sep, dek ok, dek naŭ, dudek.
--Kiom da fingroj vi havas?
--Mi havas dudek fingrojn.
--Kiom da lernatoj estas en la klaso?
--En la klaso estas dudek unu (21) lernantoj.
22 dudek du |
80 okdek |
23 dudek tri |
90 naŭdek |
29 dudek naŭ |
100 cent |
30 tridek |
101 cent unu |
40 kvardek |
199 cent naŭdek naŭ |
50 kvindek |
200 ducent |
60 sesdek |
1.000 mil |
70 sepdek |
1.000.000 miliono |
Kaj nun ĉu vi povas kalkuli de unu ĝis miliono?
Ni vivas en la jaro mil naŭcent
naŭdek naŭ (1999).
Kiom da haroj vi havas sur la kapo?
Ĉu vi povas kalkuli ilin?
Kiom da pordoj, fenestroj, muroj estas en la ĉambro?
Ĉu vi povas lerni Esperanton en unu tago?
Sep tagoj faras unu semajnon. En unu monato estas kvar
semajnoj.
Dek du monatoj faras unu jaron.
En la jaro estas tricent sesdek
kvin (365) tagoj.
Ĉu vi parolos en Esperanto post tri monatoj?
Ĉu vi parolis Esperanton antaŭ du monatoj?
Lundo estas la unua (1-a) tago de la semajno; mardo estas
la dua (2-a), merkredo estas la tria (3-a), ĵaudo estas la
kvara (4-a), vendredo estas la kvina (5-a), sabato estas la
sesa (6-a), kaj dimanĉo estas la lasta tago
de la semajno.
Ni lernas la okan (8-an) lecionon.
Kiom da tagoj estas en unu semajno, en unu monato, en unu jaro?
Kion da horoj estas en unu tago? Kiom da monatoj estas en unu jaro?
--Kiom da dentoj vi havas en la buŝo?
--Mi ne havas dentojn en la buŝo.
--Kie estas viaj dentoj?
--Ĉe la dentisto.
ĈU VI KONAS MIN? Mi estas tre grava
aparato. Mi estas la mastro de la moderna homo.
Mi ordonas: laboru, manĝu, iru, venu, dormu, kaj la homo obeas.
Mi estas la horloĝo. Ĉiuj rigardas min.
Ĉiuj aŭskultas min. Tre ofte en la tago oni
aŭdas la demandon:
Ĉu vi havas horloĝon? Ĉu vi ofte rigardas ĝin? Kioma horo estas en via horloĝo?
La horloĝo havas montrilon (ilojn
por montri la horon). Estas unu longa montrilo
por montri la minutojn, kaj unu mallonga por montri la horojn.
Kelkaj horloĝoj
havas ankaŭ montrilon por montri la sekundojn.
Estas diversaj horloĝoj. Poŝhorloĝo estas horloĝo por
la poŝo. Murhorloĝo estas horloĝo, kiu pendas sur la muro.
Ĉe la brako oni portas
brakhorloĝon.
La koro de la horloĝo batas: tik, tak, tik, tak... la
tempo flugas. Kaj miaj amikoj demandas:
KIOM AĜA VI ESTAS?
Mi estas tre juna; mi estas unujara.
Mi trinkas nur la patrinan lakton.
Mi estas grandaĝa (multjara) homo,
mi estas naŭdekjara.
Mi trinkas nur bovinan lakton.
Kiom aĝa vi estas? Kiom aĝa estas via patro?
Kiom aĝa estas la elefanto de la zoologia parko?
Ĉu vi ofte respondas "mi ne scias"?
Jen bona konsilo:
Kalkulu en Esperanto. Kalkulu la domojn, la pordojn, la
fenestrojn, la arbojn, la librojn. Praktiko kaj ripetado, jen la sekreto.
DA traduce a de después de una
expresión de cantidad o medida: kilogramo da pano -- un kilo
de pan, 10 litroj da vino -- 10 litros de vino. Li trinkas
tason da kafo (él no bebe la tasa misma, sino la cantidad de
café contenida en la tasa).
Dek du |
= 10 + 2 | = 12 |
Dudek | = 2 X 10 |
= 20 |
Dudek du |
= 2 X 10 + 2 | = 22 |
Cuando los números se suman, se escriben separados;
cuando éstos se multiplican, se escriben juntos.
ĈE -- en ese lugar, en lo de, en casa de,
cabe: Hieraŭ mi manĝis ĉe Petro, sidi ĉe tablo --
sentarse a la mesa, ĉeesti -- asistir, estar
presente, mi ĉeestis la batalon -- yo asistí a la batalla.
ONI es el pronombre indefinido se, uno: oni
ofte aŭdas la demandon... -- a menudo se oye la
pregunta..., oni diras -- se dice, oni ne scias
kion fari -- uno no sabe qué hacer.
KIOM AĜA VI ESTAS? -- ¿Qué edad tiene
usted? (literalmente, ¿de cuanta edad es usted?) También se
suele preguntar Kiom jara vi estas? -- ¿Cuántos
años tiene usted? (¿de cuántos años es usted?) Mi
estas dudek-ses-jara -- tengo veintiséis años (soy de
veintiséis años). Porque los años es difícil tenerlos y detenerlos.
MI NE SCIAS. Si tiene dificultad para
pronunciar la sc, trate de acostumbrarse uniendo la s a la
vocal anterior: mi nes-cias.
KIOMA HORO ESTAS? Para preguntar la hora
añadimos la terminación a del adjetivo a kiom --
"cuánta" hora es? -- Estas la tria horo kaj dek
minutoj -- son las tres horas (es la tercera hora) y diez
minutos. En el lenguaje corriente, suele suprimirse, como en
castellano, horo y minuto: estas la
tria kaj dek.
ADJETIVOS ORDINALES son los que expresan
el orden en que están colocadas las cosas; primero, segundo,
etc., que se forman agregando la terminación a a
los numerales simples, y los usamos siempre al referirnos a
cosas que siguen en orden: las horas del día, los días del
mes, las páginas del libro, etc.: la 1-a de majo --
el 1º de mayo, la dua (2-a) paĝo -- la segunda
página, la dudek-sepa paĝo... Aquí en castellano
abandonamos el uso lógico del ordinal y decimos "
la página veintisiete", en lugar de la "página
vigésima séptima", por resultar pesado el uso de los
ordinales en castellano.
