Este libro le permite comenzar a aprender el Esperanto y a familiarizarse con las ideas básicas del movimiento del Idioma Internacional. Su estructura es tal que este libro puede ser utilizado en el aula con un profesor, en un curso por correspondencia, así como para autodidactas. El libro puede ser utilizado también en cursos internacionales.
El lenguaje de la parte del libro de texto ha sido preparado
usando técnicas modernas y se ha verificado en un conjunto de cursos experimentales en Yugoslavia y otros países. Esta edición es el resultado y la suma de las experiencias de los autores, muchos profesores y estudiantes, y los elogios o las críticas bien intencionados por parte de varios científicos que se dedican a trabajos similares. El libro ya ha aparecido en varias formas: cinco ediciones en serbo-croata, así como ediciones individuales en macedonio, esloveno, alemán, francés, italiano, maltés, catalán, kirundi y húngaro, y ya están preparadas las ediciones en otros varios idiomas.
Este libro se basa en el principio de que la capacidad oral debe ser practicada a fondo utilizando las 500 raíces más frecuentes. (La frecuencia de las palabras se estableció mediante el análisis computarizado de unas 60.000 palabras del habla cotidiana).
El aprendizaje adicional implica meramente la adquisición de vocabulario adicional, un estilo más variado y habilidad en las estructuras sintácticas más complejas. El hecho de que un buen número de palabras sean inmediatamente reconocibles por cualquier persona de educación media facilita aún más la adquisición de este idioma fácil y útil. Por otra parte, este es el nivel de vocabulario y gramática que la Asociación Mundial de Esperanto requiere para obtener el certificado de conocimientos básicos de Esperanto en la categoría A.
Cada idioma es también portador de la cultura de una comunidad determinada. La comunidad de quienes hablan Esperanto es el movimiento internacional Esperanto. Las características y valores culturales de este movimiento se
pueden aprender mejor participando en él, y los hechos básicos se pueden encontrar en los folletos "Esperanto, lengua y movimiento - A" y "Esperanto, lengua y movimiento - B" o directamente, uniéndose a un grupo o club de Esperanto.
Agradecemos a todos aquellos que con sus esfuerzos o
consejos contribuyeron a la publicación de este libro en su forma actual.
A aquellos que han leído esta introducción hasta el final, con la intención de aprender Esperanto, les deseamos mucho éxito y muchas amistades y encuentros con personas, libros y eventos en todo el mundo.
Los autores
00b
Enkonduko
Tiu ĉi lernolibro ebligas al vi ekposedi Esperanton kaj ekkoni la plej elementajn ideojn de la movado por la Internacia Lingvo. Laŭ sia strukturo la lernolibro aplikeblas en kursoj kun instruanto (-isto), en korespondaj kursoj samkiel por memlernantoj. La libro estas uzebla ankaŭ en internaciaj kursoj.
La lingva parto de la lernolibro estis preparita helpe de novaj metodoj kaj estis kontrolita en aro da eksperimentaj kursoj en Jugoslavio kaj en eksterlando. Tiu ĉi eldono estas rezulto kaj sumo de spertoj de la aŭtoroj mem, de multaj instruistoj kaj lernantoj kaj bonintencaj laŭdoj aŭ kritikoj fare de pluraj sciencistoj kiuj okupiĝas pri simila laboro. En antaŭaj variaĵoj, la lernolibro havis kvin kroatserbajn eldonojn, kaj po unu eldonojn en la makedona, slovena, germana, franca, itala, malta, kataluna, kirunda kaj hungara, dum pretas por eldono en pluraj aliaj.
La lernolibro estas farita tiel ke surbaze de 500 plej oftaj radikoj oni elekzercu la parolkapablon. La ofteco de vortoj estis konstatita per komputila analizo de la ĉiutaga parolo ampleksanta ĉirkaŭ 60.000 vortojn. Plua lernado prezentas nur plivastigon de la vorttrezoro kaj stilpliriĉigon kaj akiradon de lerteco en pli komplikaj sintaksaj frazkonstruoj. Se oni konsideras ke sufiĉe multaj vortoj estas konataj al meze edukita homo, tio ankoraŭ plifaciligas la akiron de tiu ĉi facila kaj utila lingvo. Aliflanke tiu ĉi vort- kaj gramatikamplekso prezentas la lingvan scion kiun Universala Esperanto-Asocio postulas por akiri ateston pri la baza A-grada kono de Esperanto.
Ĉiu lingvo estas ankaŭ portanto de kulturo de certa komunumo.
La parola komunumo de Esperanto estas la internacia Esperanto-movado. La karakterizojn kaj valorojn de la kulturo de tiu ĉi movado vi plej bone ekkonos enirante en ĝin, kaj la bazan faktojn kaj konojn vi akiros el libreto "Esperanto - lingvo kaj movado" (nacilingve) aŭ senpere, aliĝante al iu Esperanto-societo aŭ klubo.
Ni dankas al ĉiuj kiuj per siaj klopodoj aŭ konsiloj kontribuis al tio ke tiu ĉi lernolibro efektiviĝu en ĝia nuna formo.
Al vi kiuj finlegis tiun ĉi enkondukon kun la intenco lerni Esperanton, ni deziras sukceson kaj multajn amikecojn kaj renkontiĝojn kun homoj, libroj kaj okazaĵoj tra la tuta mondo.
La aŭtoroj
00c
En la versión interactiva se puede encontrar el significado de cada
palabra apuntándola con el cursor, y puede resolver los ejercicios.
Volviendo a esta página será más fácil encontrar el ejercicio
siguiente. 6 canciones que acompañan
este curso, texto y sonido.
Marko estas mia amiko. Li estas lernanto kaj sportisto.
Li nun sidas en ĉambro kaj lernas. Sur tablo estas paperoj kaj
libroj. Ĝi estas skribotablo. La libroj sur la tablo estas lernolibroj.
La patro kaj la patrino de mia amiko ne estas en la ĉambro.
Ili nun laboras. Lia patro estas laboristo, li laboras en hotelo.
La patrino instruas. Ŝi estas instruistino.
Palabras nuevas Novaj vortoj
amiko ĉambro ĉu
amigo habitación, cuarto
¿acaso?, ¿es que?
li libro lingvo
él libro lengua(je), idioma
de en esti
de en, dentro de ser, estar, haber
mi ne ni
yo no nosotros, nosotras
ĝi hotelo ili
"ello" hotel ellos, ellas
nomo nun papero
nombre ahora papel
instrui jes kaj
enseñar, instruir sí y, e
patro respondi seĝo
padre responder silla
kio kiu
la
¿qué cosa? (=qué), lo que ¿cuál, quién? (=qué), el
cual, la cual, que, el que, la que el, la, lo, los, las
sidi skribi sur
estar sentado escribir sobre, encima de
(tocando)
laboro lerni lernanto
trabajo aprender alumno, aprendiz
ŝi tablo vi
ella mesa tú, usted, ustedes,
vosotros, vosotras
01
Gramática
Gramatiko
-- 1 --
Alfabeto y pronunciación:
El alfabeto del Esperanto tiene 28 letras:
a, b, c, ĉ, d, e, f, g, ĝ, h, ĥ, i, j, ĵ, k, l, m, n, o, p, r, s, ŝ, t, u, ŭ, v, z.
A cada letra le corresponde siempre el mismo sonido. Las vocales de pronuncian como en castellano, así como las consonanes, excepto:
c = "ts"; danco ("dantso"), cigaredo ("tsigaredo").
ĉ = "ch".
ga, ge, gi, go, gu = "ga, gue, gui, go, gu".
ĝ = "dy"; como "minijobs" o "il giro d'italia".
h = hache aspirada; "hat" o "hello" en inglés, sonido suave como echando el aliento.
ĥ = "j".
j = "y" en "hoy", "i" en "pierna" o en "reino". Es una semivocal para formar diptongos: kaj ("casi"), jes ("ies").
ĵ = como en francés "bonjour", una ŝ con vibración en la garganta.
r = Suave, como en pera. Las dos r de rivero se pronuncian igual.
ŝ = "sh"; como en catalán "caixa", o en inglés "Shakespeare".
ŭ = "u" en "Europa", "auto", "cuatro". Es una semivocal para formar diptongos: Eŭropo ("europo"), aŭtoro.
v = "v" francesa, y frecuentemente, argentina "vos".
Los dientes superiores deben tocar el labio inferior.
z = "s" sonora; como la "z" en inglés o la "s" portuguesa en "Brasil". Como el zumbido de una mosca.
Cuando en una palabra se suceden dos letras iguales se pronuncian separadamente: mallonga, opinii = "mal-longa", "opini-i".
Acento y sílaba
El número de vocales (a, e, i, o, u) de una palabra indica el número de sílabas que la forman. Las letras j y ŭ no forman sílaba propia y van siempre acompañando a otra vocal, con la que forman diptongos. El acento recae siempre sobre la penúltima sílaba: papero estas utila ("papéro éstas utíla"), paperoj estas utilaj ("papéroy éstas utílay"), jes ("ies, yes"), ies ("í-es"), kio ("quí-o"). Compárese balau ("ba-lá-u") con baldaŭ ("bál-dau") y balai ("ba-lá-i") con belaj ("bé-lay").
Artículo
El artículo determinado en Esperanto es la, que equivale
a "el, la, los, las". No hay artículo indeterminado "un" o "una":
la tablo = "la mesa" tablo = "una mesa"
02
Pronombres
mi – yo
vi – tú, usted, vos
li – él
ŝi – ella
ĝi – ello
ni – nosotros/as
vi - ustedes, vosotros/as
ili – ellos/as
si – refleksiva pronomo (3-a persono)
oni – uno, se (impersonal)
El pronombre ĝi se usa para objetos, y también para los animales. Solo en algunos casos se usa refiriéndose a personas (aunque esto está cambiando), por ejemplo un bebé, cuando la diferencia entre varón y hembra no es importante.
Posesivos Se forman añadiendo
a los pronombres la terminación -a.
mia – mi, mío/a
via – tu, tuyo/a, su, suyo (de usted)
lia – su, suyo/a (de él)
ŝia – su, suyo/a (de ella)
ĝia – su, suyo
nia – nuestro/a
via - vuestro/a
ilia – su, suyo/a (de ellos/as)
sia - pertenece al último sujeto nombrado
onia - pertenece a alguien (indeterminado)
Sustantivos
Los sustantivos terminan en -o.
tablo – mesa
lernanto – alumno
lernantino – alumna
Plural
La terminación del plural es " -j ".
tabloj – mesas
lernantoj – alumnos
viaj libroj – tus/vuestros libros
Verbos
1. La terminación del infinitivo es -i.
lerni – aprender
labori – trabajar
esti – ser, estar
lavi – lavar
2. La terminación del presente es -as, invariable para
todas las personas.
mi laboras – yo trabajo
vi laboras - tú trabajas, usted trabaja
li laboras - él trabaja
ni laboras – trabajamos
vi laboras – trabajáis, ustedes trabajan
ili laboras – trabajan
oni laboras – se trabaja, uno trabaja
ŝi lavas ŝin – ella la lava, a su hija, a otra mujer,
ŝi lavas sin – ella se lava, a si misma
amiko laboras – un amigo trabaja
03
mi estas – (yo) soy/estoy Por lo tanto no se puede elidir el sujeto como en castellano; se puede decir amiko laboras o ŝi laboras, pero no
solamente laboras, pues no se sabría si significa "trabajo", "trabajas", "trabaja", etc.
Ĉu?
La palabra ĉu al principio de una oración la hace interrogativa. Puede traducirse por "¿Acaso...?", "¿Es que..." o, lo normal, no traducirse.
Ĉu vi laboras? – ¿Trabajas?, ¿Es que tú trabajas?, etc.
Kiu?
La palabra kiu significa "qué, que" (en el sentido de "cuál, el cual, la cual"), "cuál, el cual, la cual", y "quién, quien".
Kiu vi estas? –¿Quién eres tú?, ¿Quién es usted?
Kiu instruisto sidas? – ¿Qué (=cuál) profesor está sentado?
Sufijo -ist
Indica "profesional, persona ocupada en algo habitualmente". No indica sexo, puede ser chica o chico.
instruisto – instructor, profesor, maestro
okulisto – oculista
esperantisto – esperantista
Sufijo -in
Indica el sexo femenino, excluyendo totalmente al masculino. Recuérdese que gramaticalmente todos los sustantivos son neutros y terminan en -o).
lernanto – alumno (o alumna)
lernantino – alumna
patro – padre
patrino – madre
instruisto – profesor (o profesora)
instruistino – profesora
Afirmación y negación
Ĉu vi estas en la ĉambro?
(¿Estás en la habitación?)
Sí = jes.
Jes, mi estas en la ĉambro. (Sí, estoy en la habitación)
No = ne. Ne, mi ne estas en la ĉambro. (No, no estoy en la habitación).
04
Ejercicios
Ekzercoj
-- 1 --
Traduce y Responde
Traduku kaj Respondu
¿Quién es tu amiga?
¿Tu amiga Ana escribe ahora en la habitación?
¿El amigo de tu padre trabaja en un hotel?
¿Qué hay sobre la mesa de trabajo en nuestra habitación?
¿Hay un libro para aprender Esperanto sobre tu mesa?
Marko havas amikinon. Ŝia nomo estas Ana.
Ŝi estas juna kaj bela. Ana kaj Marko estas geamikoj.
Ana venis al la hejmo de Marko.
-- Bonvolu eniri, amikino.
-- Saluton Marko. Kion vi faras?
-- Saluton. Mi legis, sed nun mi volas paroli kun vi.
-- Ĉu vi havas bonan libron?
-- Jes, mi havas. Mi ŝatas legi nur bonajn librojn. Ĉu vi volas
trinki kafon?
-- Jes. Ĉu viaj gepatroj kaj gefratoj estas en via hejmo?
-- Ne. Jen la kafo, ĝi estas ankoraŭ varma. Mi nun kuiris ĝin.
-- Dankon. Mi povas trinki ankaŭ malvarman kafon.
Marko rigardis la belajn okulojn de Ana. Mi vidas, ke li amas ŝin.
Palabras nuevas Novaj vortoj
al ami ankaŭ
a, hacia amar, querer también
kun kuiri legi
con, en compañía de cocinar leer
ankoraŭ bela bona
todavía bello, hermoso bueno
mono nova nur
dinero nuevo sólo, solamente
bonvolu dankon demandi
haga el favor de gracias preguntar
okulo paroli povi
ojo hablar poder
diri doni facila
decir dar fácil
pri rigardi saluton
sobre, acerca de mirar hola
fari frato granda
hacer hermano grande
se sed sati
sí (condicional) pero, sino apreciar, estimar, gustar de
havi hejmo iri
tener, poseer hogar, casa ir
tre trinki varma
muy beber caliente
jen juna kafo
he aquí joven café
veni vidi voli
venir, llegar ver querer (desear)
ke kia
qué (conjunción copulativa) qué, cuál, de qué clase,
qué clase, qué clase de (clase o cualidad), cómo
06
Ejercicios
Ekzercoj -- 2 --
Traduce y Responde
Traduku kaj Respondu
¿Cómo era tu casa antigua?
¿Qué libros leíste? ¿Eran buenos?
¿Qué hicieron Ana y Marko en la habitación pequeña de
Marko?
¿Te gusta leer libros de amor? (¿"Estimas, aprecias" leer
libros de amor?)
¿Quién irá contigo a tu casa? (¿Quién irá con vosotros a vuestra casa?)
¿Cómo son los ojos de tu amiga?
Completa las Frases
Kompletigu la Frazojn
Marko havas amik _ _ kaj amikin _ _ . Ili estas
_ _ amikoj.
Li kuiras kaf _ _ kaj ili trinkas ĝi _ en nia hejmo.
Ana kaj Marko longe parolis antaŭ la lernejo. Poste ili ĝoje iris
tra la strato. Estis varma tago. Ili vidis kafejon kaj en ĝi kukojn.
-- Ni eniru kaj manĝu - diris Marko.
-- Ĉu vi havas sufiĉan monon?
-- Kompreneble, mi havas cent eŭrojn. (dinarojn)
-- Ho, vi estas riĉa!
La kelnero alportis multajn kukojn. Ili manĝis kaj post la
manĝo la kelnero denove venis.
Marko serĉis en unu loko... serĉis en alia... Lia vizaĝo estis
malĝoja. Fine li diris per malforta voĉo:
-- Mi ne havas monon.
Kio okazis poste? Ĉu vi scias?
Palabras nuevas Novaj vortoj
alia afero antaŭ
otro, otra asunto, cosa ante, antes de, delante de
serĉi sufiĉa strato
buscar suficiente calle
aŭ cent denove
o, u cien, 100 de nuevo, nuevamente
suko tago tra
jugo, zumo día a través de (= por)
dinaro fine fino
dinar finalmente fin, terminación
unu vizaĝo voĉo
un, uno, una, 1 cara, rostro voz
forta ĝoja ho!
fuerte que se regocija, que goza ¡oh!
kanti kelnero kie
cantar camarero (de bar o restaurante) dónde, donde
kiel kompreni kuko
cómo (de qué modo, de qué manera), como
(en comparaciones) comprender, entender
pastel, torta, tarta
longe loko manĝi
largamente, durante largo tiempo (longa = largo)
lugar, sitio comer
multe nu okazi
multa = mucho(s), mucha(s), (adjetivo); multe = mucho
pues bien, bueno ocurrir, acontecer
per peseto post
por medio de (= con) peseta tras, detrás de, después de
porti rapida riĉa
llevar rápido, rápida rico, rica (que tiene mucho dinero
o es abundante en algo)
scii sen
saber sin
10
12
Ejercicios
Ekzercoj
-- 3 --
Traduce y Responde
Traduku kaj Respondu
¿Los camareros en los hoteles grandes comprenden
muchos idiomas?
¿Sabes si a Ana le gusta una canción nueva sobre un
hombre pobre y una mujer guapa?
Nota / Rimarko: debe traducirse "a Ana le gusta una
canción" como si fuera "Ana aprecia una canción", con el
verbo "ŝati".
La palabra "si", cuando no es condicional, sino que expresa
duda o pregunta, se traduce por ĉu.
¿Dónde viste un anciano y un joven que llevaban una mesa
grande?
¿Qué pasó que viniste de nuevo sin tus hermanos?
¿Puedes aprender Esperanto rápido con la ayuda de un libro de texto nuevo, o te es difícil?
Marko skribis al mi belan leteron. Ĝi estis vera amletero.
En la letero estis ankaŭ lia foto. Kiam mi revenis el la lernejo,
mi volis ĝin denove legi. Mi rapide eniris en mian ĉambron.
Tie staris mia fratino Vera antaŭ mia tablo kaj legis mian
leteron. En ŝia mano estis ankaŭ la foto. Mi diris kolere:
-- Kion vi faras tie? Ne legu leterojn de aliaj!
Mia fratino fariĝis ruĝa. La foto falis el ŝia mano sur la tablon
kaj la letero falis ankaŭ. Ŝi diris:
-- Pardonu... mi serĉis mian libron...
-- Sed vi bone scias, ke viaj libroj ne estas sur mia tablo. Ankaŭ
ne en mia ĉambro! Redonu la leteron al mi.
Ŝi ricevis bonan lecionon: ŝi ne plu legos leterojn de aliaj.
Ankaŭ mi ricevis lecionon: mi devas bone fermi la pordon
de mia ĉambro.
Palabras nuevas Novaj vortoj
aŭdi ĉe devi
oír en, en casa de, al pie de deber
sia sola stari
su propio, su propia solo (sin nadie, sin nada)
estar de pie
el fali fariĝi
de (origen, material) caer hacerse
trankvila tie vera
tranquilo, sosegado allí, allá, ahí verdadero, de verdad
Sinjoro Rapid, amiko de Marko, eniris vendejon de aŭtoj.
Tie li vidas belan sinjorinon, kiu plaĉis al li. Vendisto venas al li.
Sinjoro Rapid demandas:
-- Kiu aŭto estas la plej bona?
-- Tiu ĉi estas la plej bona el ĉiuj.
-- Ĉu ĝi estas rapida?
-- Ĝi estas pli rapida ol aliaj.
-- Ĉu ĝi estas ankaŭ forta?
-- Ho jes, ĝi estas tre forta.
-- Certe ĝi estas multekosta?
-- Kompreneble, ĝi estas la plej multekosta el ĉiuj.
-- Dankon, bedaŭrinde mi ne aĉetos novan aŭton, ĉar mia
malnova aŭto estas la plej malmultekosta el ĉiuj. Mi ankoraŭ
veturos per ĝi.
Dum li tion diris, li denove rigardis la belan sinjorinon. Sed la vendisto diris:
-- Estos pli bone, ke vi ne rigardu tiun ĉi sinjorinon. Ankaŭ
ŝi estas multekosta. Mi scias, ĉar mi estas ŝia edzo.
Palabras nuevas Novaj vortoj
aĉeti aŭskulti aŭto
comprar escuchar coche, auto(móvil)
bedaŭri burokrato certe
deplorar, lamentar burócrata seguramente, con certeza
ĉar ĉi dum
porque, puesto que, ya que (ver en la gramática)
(tie = allí, ĉi tie = aquí) durante, mientras
edzo forgesi helpi
esposo, marido olvidar ayudar, auxiliar
horo jam jaro
hora ya año
kial komenci kosti
¿por qué? comenzar (a), empezar (a) costar
monato multekosta ol
mes caro, que cuesta mucho
que (comparativo) (ver en la gramática)
plaĉi plej plena
gustar, agradar (el, la...) más... (ver en la gramática)
(superlativo) lleno, pleno, completo
pli sendi sinjoro
más... (ver en la gramática) (comparativo) enviar
señor, caballero
tempo vendi veturi vivi
tiempo (cronológico) vender viajar, ir en vehículo
vivir
18
Tabla de Correlativos
Tabelo de Korelativoj
-- 05 --
Korela- tivoj
i- Indefi- nidos
ki- Interro- gativos,
relativos
ti- demos- trativos
ĉi- colec- tivos
neni- nega- tivos
-o cosa
io algo, alguna cosa
kio ¿qué co- sa? ¿qué?
lo que
tio eso, aque- llo (=esa
cosa)
ĉio todo (=to- das las
cosas)
nenio nada (=ningu-
na cosa)
-u indivi- dualidad
iu algún, alguno
alguna
kiu ¿cuál? (=¿quién?,
¿qué?), el cual...
tiu ese, esa, aquel,
aquella, ese...
ĉiu cada, cada uno,
todo, toda
neniu ningún, ninguno,
ninguna, nadie
-a cualidad
ia algún, alguna
(= de algún tipo
kia ¿de qué clase, qué
clase de?
tia tal, de esa clase,
semejante
ĉia de cada clase,
de todas clases
nenia ningún, ninguna,
de ningu- na clase
-e lugar
ie en algún sitio,
en algún lugar
kie
¿dónde?, donde
tie
ahí, allí,
allá
ĉie
en todas
partes
nenie en ningún sitio,
en ningu- na parte
-al causa, motivo
ial por algún
motivo
kial ¿por qué?,
por qué
tial
por eso
ĉial por todos los
motivos
nenial por ningún
motivo
-el manera, modo
iel de alguna
manera
kiel ¿cómo, de qué
modo?, como
tiel de ese modo,
así, tan
ĉiel de todas las
maneras
neniel de ningún
modo
-am tiempo, vez
iam un día, una vez
kiam ¿cuándo?,
cuando
tiam entonces
ĉiam siempre
neniam nunca
-om cantidad
iom algo, un poco
kiom ¿cuánto?
tiom tanto
ĉiom todo
neniom nada
-es posesión
ies de alguien
kies ¿de quién, quiénes?, cuyo/a/-s
ties de ese/a/s,
de aquel, ...
ĉies de todos de
cada uno
nenies de nadie
de ninguno
19
Ejercicios
Ekzercoj
-- 5 --
Traduce y Responde
Traduku kaj Respondu
¿Puedes aprender tranquilamente mientras alguien canta
alegremente?
¿Quién sabe cuándo y dónde nos volveremos a ver?
¿Qué hora es? (= "cuánta", "cuál en cantidad")
¿Te ayudó alguien a abrir la puerta de la casa vieja?
¿Por qué no tienes tiempo de escucharme más tiempo?
(= más largamente) Nota / Rimarko: Las preposiciones "a", "de", y "en"
que a veces preceden a los infinitivos no se traducen en
Esperanto.
Completa las Frases
Kompletigu la Frazojn
Dankon, sinjoro. Nedank _ _ _ _ .
Horo estas mallonga, tago estas _ _ _ longa,
monato estas _ _ _ _ _ _ longa.
Mi legas pli multajn librojn _ _ mia amiko.
Mi sendis al mia amiko longajn leterojn, _ _ _
li estis en Tokio.
La libro estas leg _ _ _ _ .
Traduce
Traduku
sinjorino, malmultekosta, ĉiutaga, intertempe, plenplena,
nuntempe, ĉiuokaze, malhelpi, vendejo, edzino, ĉiujare, jarcento,
alveni, kvarmonate, alveturi, nepardoninde, pli multekosta,
la plej juna.
Maja estas beleta junulino. Ĉiuj ŝiaj geamikoj amas ŝin.
Antaŭ tri tagoj malbono okazis: sur strato aŭto faligis ŝin.
Maja malsaniĝis kaj havas altan temperaturon.
Ŝia patrino diris, ke ŝi devas resti hejme.
Morgaŭ ŝi vokos doktoron.
La doktoro venis je la naŭa horo por helpi al Maja.
-- Diru "A" ... montru viajn manojn ... montru viajn piedojn...
malvestu vin! La doktoro ĉion bone rigardis kaj fine diris:
-- Unu semajnon restu hejme kaj ... ne iru sub aŭton.
Trinku multan teon matene kaj vespere.
Mi deziras, ke vi estu trankvila. Post unu semajno vi fartos
pli bone. Mi venos por revidi vin.
-- Sinjoro doktoro, ĉu mia bonega amiko Karlo povas veni
vidi min?
-- Hm, jes... jes. Li povas veni... sed ankaŭ li estu trankvila.
Palabras nuevas Novaj vortoj
alta bezoni deziri doktoro
alto necesitar desear doctor
teo terura tuta utila
té terrible, terrorífico todo, entero, total, completo,
pleno útil
esperi
tener esperanza, tener la esperanza de ( = esperar)
familio farti faligi fojo
familia (ver en la gramática) hacer caer, derribar vez
vespero vesti voki zorgi
tarde ( = final del día) vestir llamar, invocar cuidar
de, preocuparse por
hieraŭ hodiaŭ infano
ayer hoy niño
je kara lando
(ver en la gramática) querido, caro (en este sentido se
usa más "multekosta") país
loĝi mateno moki
habitar, vivir (en) mañana ( = comienzo del día, hasta
las 12) burlarse, mofarse
morgaŭ necesa pensi
mañana (al día siguiente) necesario pensar
peti por proksime resti
pedir, rogar para, a fin de cerca, "próximamente"
quedar, permanecer
rimarki sana semajno sub
observar, notar (percibir) sano semana
bajo, debajo de
Marko dormis matene tre longe.
Kiam li vidis la sunon, subite li eksaltis. Ĉiam li malfruas, kiam
li devas iri al lernejo. Li scias, ke la instruistino malŝatas tion.
Sed hodiaŭ li ne volas malfrui. Li rapide metis la vestaĵon.
Rapidege li trinkis la kafon. Poste kun la libroj en la mano
li kuris kaj saltis laŭ la strato. La homoj rigardis lin kaj diris:
"Kia malsaĝa knabo!"
Baldaŭ li estis antaŭ la lernejo. Li volis eniri en la lernejon,
sed li ne povis. Ĝi estis fermita. Li vidis nek instruiston nek
gelernantojn. Li eksidis antaŭ la lernejo kaj pensis: kio okazis?
-- Diable, nun mi memoras! Hodiaŭ estas dimanĉo!
Palabras nuevas Novaj vortoj
akvo atendi baldaŭ
agua esperar, aguardar pronto, en breve
diablo dimaĉo dormi
diablo domingo dormir
eĉ fermita for
aún, hasta, incluso; eĉ ne = ni (siquiera), (no igual a "nek")
cerrado, cerrada lejos, a lo lejos, aparte, fuera;
¡for! = ¡fuera, abajo!
frue ĝis knabo
temprano, pronto hasta muchacho
krii kuri lasi
gritar correr dejar, (soltar, poner, permitir, prestar,
o ceder)
laŭ nek ... nek mem
según ni ... ni (ver en la gramática; comparar con
eĉne) mismo (ver en la gramática)
memori nokto poŝto ridi
acordarse de noche correo (el servicio de correos)
reír
saĝa salti subite suno
cuerdo, sensato, juicioso, sabio saltar
súbitamente, repentinamente sol
Hodiaŭ mia patrino estis tre maltrankvila. Mi venis el la
lernejo kaj raportis al ŝi, ke mi ricevis malbonan noton.
Ŝi diris: Knabaĉo, vi devas pli multe laborigi vian kapon.
Kiom da malbonaj notoj vi havas? Mi estis malĝoja.
-- Iru en vian ĉambron kaj lernu! -- Ŝi diris. Mi sidis en mia
ĉambro, sed mi povis nek lerni nek legi. Miaj pensoj estis
ĉe ludo kun miaj amikoj kaj ĉe sporto. Mi diris al mi mem:
ĉu mi estas tiom malsaĝa, kvankam mi lernis multe?
Tiam la patrino eniris la ĉambron kaj aŭdis miajn vortojn.
Ŝi tuj respondis:
-- Ne, mia kara, vi ne estas malsaĝa. La problemo estas, ke vi
devas lerni multe pli. Tiam vi ne havos nur malbonajn notojn.
-- Ankaŭ nun mi ne havas ilin. Mi havas bonan noton pri
muziko -- mi diris.
-- La patrino subite ekridis. Tio denove plibeligis mian tagon.
Sed la problemo tamen restis.
Palabras nuevas Novaj vortoj
agi aperi
obrar, actuar aparecer
vino vorto
vino (alkohola trinkaĵo) palabra, vocablo
besto da decidi
animal (ver en la gramática) decidir
doloro glaso homo
dolor vaso hombre, ser humano
kelkaj kontraŭ kvankam
algunos, algunas, varios, unos cuantos, más de uno
contra, frente a aunque
ludi morti noto
jugar morir nota (todos los sentidos, excepto "factura")
ofte ordo plori
a menudo, con frecuencia, frecuentemente
orden (arreglo, sucesión) llorar
polico pro pura
(la) policía por, a causa de, debido a limpio, puro
raporti senti sovaĝa
informar, referir sentir salvaje
super teni tamen
sobre, por encima de (sin contacto) tener asido, tener
(retener, mantener, sostener) sin embargo, no obstante
timi trans tuj
temer, tener miedo más allá de, al otro lado de
en seguida, al acto
Petro kaj Maria volis vojaĝi al alia lando en libertempo.
Ili decidis iri al Italio, bela lando kun malnovaj urboj kaj aliaj
belaĵoj. Ili estis feliĉaj:
-- Kie estas mia vestaĵo? -- ŝi demandis.
-- Ni ne forgesu kunporti la libron por lerni Esperanton.
Ni povus komenci jam en la vagonaro.
-- En la vagonaro ni nenion faros, kara Petro. Ni veturos per
aŭto. Mi havas sekreton: mia riĉa onklo Bonifacio plenumis
mian deziron kaj donis al ni sian aŭton por uzo. Ĝi jam staras
antaŭ la domo.
-- Sed mi devas diri...
-- Nenion diru, karulo, ni eksidu en la aŭton kaj veturu al Italio.
Petro kaj Maria sidis en la aŭto. Ankaŭ la vestaĵoj estis en la
aŭto. Sed ili ankoraŭ sidadis kaj atendis.
-- Do, karulo -- ŝi diris -- kial ni ne ekveturas?
-- Karulino, ankaŭ mi havas sekreton. Mi veturigus la aŭton, sed
mi ne scias. Mi neniam lernis tion.
Palabras nuevas Novaj vortoj
almenaŭ atenti ĉirkaŭ
al menos, por lo menos atender, estar atento, prestar
atención alrededor de, en torno a
diversa do domo
diverso pues, luego, por lo tanto casa
ekster feliĉa ideo
fuera de feliz idea
klara kredi kvazaŭ
claro, límpido, comprensible creer
como si, como si fuese, como (ver en la gramática)
libera maniero manki
libre manera, modo faltar, haber de menos
mondo onklo plano
mundo tío plano (dibujo); plan (proyecto)
rakonti rajti sama
narrar, contar tener derecho (a) mismo/a, igual, idéntico
-- Kiel rapide pasas tagoj! Morgaŭ estas la naskiĝtago de
via patro, Marko. Alvenos kelkaj familianoj kaj geamikoj.
Ĉu vi bonvolus iom helpi?
Trovu iomete da tempo almenaŭ por ordigi vian ĉambron.
Mi ŝatus kuiri ion bonan. Por la naskiĝtaga kuko mankas lakto
en la hejmo. Necesas havigi iom da manĝaĵo el vendejo...
-- Bone, mi aĉetumos por la naskiĝtago. Sed anstataŭ sidi
kaj manĝegi kun neinteresaj familianoj, mi ŝatus ekskursi
kun klubanoj.
-- Kun kiuj klubanoj? -- diris la patrino kaj ĵetis iajn paperojn
en paperujon.
-- Morgaŭ frue kunvenas anoj de mia sporta klubo.
-- Sed, kara mia, ĉu ĝuste morgaŭ vi devas foresti?
Ĉu vi ne intervidiĝas kun viaj samklubanoj tri foje semajne?
-- Ĉu mi rajtas ion proponi? Mi kunmanĝos kun la familianoj.
Sed en la dua parto de la tago mi foriros kun miaj geamikoj.
Post la kuko Maria kaj Petro certe parolos pri la malsukcesa
veturado per aŭto. Malinterese! Mi ne plu volas tion aŭdi! Kial
ni ne havas iun ideoriĉan onklon Bonifacion en nia familio?
La patrino ridetis je liaj vortoj. Ŝi scias, ke Marko iom tro
parolas hodiaŭ.
-- Kara Marko, ne sufiĉas nur riĉeco de ideoj.
Necesas ankaŭ plena monujo por realigi ilin.
La patrino post iom da silento daŭrigis:
-- Nu, antaŭ kelkaj minutoj telefonis Ana, ke ankaŭ ŝi vizitos
nin morgaŭ. Ŝi tre ŝatas dolĉajn kukojn, kvankam ŝi atentos
por ne dikiĝi.
Tuj Marko ŝanĝis la opinion. Sen Ana dum la ekskurso li estus tre soleca.
-- Patrino, tiuokaze mi tamen pasigos la morgaŭan tagon hejme.
Palabras nuevas Novaj vortoj
anstataŭ aĝo ĉefo daŭri
en vez de, en lugar de edad jefe (*) durar
simpla sukcesi ŝanĝi tro
sencillo, simple lograr; tener éxito
cambiar, mudar demasiado
dika dolĉa ekskurso
grueso, gordo dulce excursión
trovi universala uzi
encontrar, hallar universal usar, emplear
ekzemplo ĵeti
ejemplo lanzar, echar, arrojar
lakto naski opinii parto
leche engendrar, parir opinar parte, porción
(*) ĉefa significa "principal, primordial; como
prefijo: episkopo = obispo
ĉefepiskopo = arzobispo
proponi pasi reala rilato
proponer pasar, transcurrir real (efectivo) relación
Estis vespero en Venecio. Centoj da homoj plenigadis la
Sankt-Markan placon. Junuloj kaj militistoj, maristoj de sur
ŝipoj, elstaraj sinjorinoj kaj junulinoj, alilandaj vojaĝantoj,
ĉambristoj kaj gondolistoj -- ĉiuj moviĝis al la urbomezo.
Iom plue, sed ne malproksime de la maro troviĝis malgranda
placo. Fine de ĝi, proksime de la maro, staris homo.
Laŭ la vestaĵo oni facile povis ekscii, ke li estas gondolisto
de iu riĉulo. Seninterese li rigardis la ĝojan hommulton.
Subite rideto lumigis lian vizaĝon, kiam li ekvidis mariston,
kiu alvenis el la flanko de la maro.
-- Ĉu tio estas vi, Stefano? -- ekkriis la gondolisto. -- Ĉiuj diras,
ke vi falis en la manojn de la Turkoj.
-- Vere. Ni renkontis unu el iliaj ŝipoj. Ĝi sekvis nin dum pli
ol unu horo. Sed ne estas facile iri pli rapide ol nia ŝipo.
Do, kiaj novaĵoj estas tie ĉi en Venecio?
-- Nenio interesa -- nur granda malfeliĉo por Pietro.
Ĉu vi konas Pietron?
-- Kompreneble, ke mi konas.
-- Granda ŝipo subakvigis lian gondolon.
-- Kaj kio pri Pietro?
-- Lia gondolo subakviĝis. Okazis, ke ni troviĝis proksime,
tiel ke Ĝorĝo kaj mi prenis Pietron en nian gondolon.
En la sama tempo mia estro subakviĝis por helpi junulinon,
kiu preskaŭ jam mortis kun sia onklo.
-- Ho, tie estis junulino -- kaj onklo?
-- Lin ni ne povis helpi. Estis grava homo.
Sed kio vin alvenigis en Venecion, amiko mia?
La maristo rapide ekrigardis sian amikon kaj komencis diri:
-- Do, vi scias Ĝino -- mi alportis...
La gondolisto subite haltigis lin. "Vidu!" -- li diris. Tiam iu
homo pasis apud ili. Li ankoraŭ ne estis tridekjara kaj lia
vizaĝo estis senkolora. Lia iro estis certa kaj facila.
Lia vizaĝo estis malĝoja.
-- Jakopo -- diris Ĝino, kiam li ekvidis la homon -- oni diras ke
multaj gravuloj donas sekretajn laborojn al li. Li scias tro da
sekretoj. Kaj tial ili timas sendi lin en malliberejon -- diris la
maristo kaj dum li parolis, li montris la domegon de la Doĝoj.
-- Vere, multaj gravuloj bezonas lian helpon -- diris Ĝino.
-- Kaj kiom ili pagas al li por unu mortigo?
-- Certe ne malpli ol cento monerojn. Ne forgesu, ke li laboras
por tiuj, kiuj havas sufiĉe da mono por pagi al li. Sed, Stefano,
en Venecio estas aferoj, kiujn estas pli bone forgesi, se vi
volas trankvile manĝi vian panon. Estis iom da silento kaj
poste la gondolisto denove ekparolis.
-- Vi venis ĝustatempe por vidi ŝipkuron.
-- Ĝino, iu diris malforte proksime de la gondolisto.
-- Sinjoro?
Don Kamilo Monforte, la estro de Ĝino senvorte montris
al la gondolo -- Ĝis la revido -- diris la gondolisto kaj prenis
la manon de sia amiko.
(El la libro "La sentimulo" de J.F. Cooper.
Adaptis Roger Imbert)
Sinjoro Pipelbom estis alta, dika peza kaj larĝa. Tio donis
al li havindan korpoforton kaj lia grandula aspekto ludis
ne etan rolon en la fakto, ke la plimulto el la homoj, se ne lin
timis, certe respektis kaj almenaŭ pripensis antaŭ ol decidi
malkontentigi lin.
Sed tio, kio estas ofte utila dumtage, prezentas per si
malplaĉan ĝenon dumnokte en loko arboplena. Ĉefe kiam
oni devojiĝis kaj ekstervoje iraĉas en nehoma sovaĝejo.
La dika, peza, alta, larĝa korpo ne sukcesis pasi senbrue
inter la arbetoj; krome tuŝi la naturaĵojn ĝenerale malsekajn,
meze de kiuj li facile paŝis, estis travivaĵo ne malofte doloriga
kaj ĉiam malagrabla. Ju pli li antaŭen iris en la ĉe-kastela
arbaro, des pli Adriano Pipelbom malŝatis la noktan naturon.
Viro kun okuloj, kiuj kapablis bone vidi en la mallumo, rigardis
la malfacilan iron de nia industriisto. Li ridetis. Apud tiu viro,
en vestaĵo de policano, staris alia persono, en simila vestaĵo.
Ĉi-lasta estis virino.
"Ni iru", la viro diris mallaŭte en la orelon de sia kunulino.
"Nun estas la ĝusta momento."
Ambaŭ paŝis direkte al la alta, larĝa, peza, dika persono.
Ili zorgis fari kiel eble plej malmulte da bruo. Junaj, facilmovaj,
ili preskaŭ sukcesis.
En ĉi tiu aĉa situacio, kie arboj sovaĝe ĵetis siajn malsekajn
branĉojn rekte en la vizaĝon de la industriisto, kie multpiedaj
bestetoj prenis liajn piedojn por promenejo, kie naturo faligis
lian piedon plej dolorige en kavon plenan de akvo aĉ-odora,
Adriano Pipelbom rapide alvenis al la penso, ke oni devas
ĉi tie esti preta por iu ajn malplaĉa renkonto. Ion ajn li efektive
atendis, krom homa voĉo. Kiam do voĉo aŭdiĝis tuj proksime,
li faris ekmire belan surlokan salton, kiu movis lian koron,
ŝajne, supren ĝis la buŝo.
"Kio?" li diris, kun la provo sensukcese rekapti iom da trankvilo.
Sed la lumo de lampeto, kiun oni direktis rekte al liaj okuloj,
malhelpis la repaciĝon.
Krome, ŝajnis al li, ke la homforto, kiu tenis la lampon,
surhavas vestojn policajn.
"Kion vi faras ĉi tie?" sonis la aŭtoritata voĉo.
"Mi... mi... nuuuuu... eee..." fuŝparolis Pipelbom.
"Bonvolu paroli iom pli klare" La alia diris eĉ pli grav-tone.
“Mi... mi... mi promenas.”
"Haha!" Vi promenas en la bieno de la grafino de Montokalva,
meze de la nokto! Ĉu la grafino vin invitis? Ĉu ŝi scias pri via
ĉeesto ĉi tie?
"N... nu.... n... ne. Mi..."
"Mi do devas peti vin min sekvi." kaj li klarigis, ke ekde la fuŝa
provo kapti la grafinon fare de teroristoj la polico kontrolas
atente, kio okazas en la ĉirkaŭaĵo de la kastelo.
Al la industriisto ŝajnis, ke lia koro ĉi-foje falis ĝis liaj piedoj.
Li sciis, ke ne nur malfacile li povos trovi akcepteblan klarigon
pri sia ĉeesto, kaj la ideo, ke la grafino ĉion scios, perdigis
al li la malmulton da espero, kiu restis post la unuaj vortoj
de la policano.
(El la romano "Ili kaptis Elzan" de Claude Piron)
42
Palabras nuevas Novaj vortoj
-- 12 --
ajn agrabla ambaŭ
(ver en la gramática) agradable ambos
miri monto naturo
admirarse, asombrarse monte, montaña naturaleza
apud aparte arbo aspekti
junto a, al lado de aparte, por separado árbol
parecer (aspecto)
nombro
odoro orelo
número (nombri = contar, ennumerar)
olor oreja
bieno bruo branĉo
finca, propiedad ruido rama
paco paŝi perdi
paz caminar, dar pasos perder
buŝo direkto dubi
boca dirección (*) dudar
persono peza
persona pesado; torpe,
desgarbado
fakte fakto fuŝi
de hecho, en realidad hecho, suceso chapucear, echar a perder, chafar
preta
prezenti promeni
dispuesto, preparado, listo para
Presentar (**) pasear
1:57
mp3t2
Ne mono, sed amo
5:39
mp3t2 Senlaborulo
3:52
mp3t2
Nun estas tempo ami
2:11
mp3t2 Mariŝa, kisu
min!
2:18
mp3t2 Mariana
3:54
mp3t2 Ĉiuj floroj
estas for
Zagreba Metodo es un curso corto para aprender
Esperanto usando sólo las 450 palabras más usadas, lo que
permite lograr fluidez en un corto tiempo, usando un pequeño
vocabulario. Incluye varias lecturas que usan vocabulario
reducido, especial para principiantes.
ESF.
Esperantic Studies Foundation. Fundación de
Estudios Esperánticos.
(Página en inglés
o en Esperanto)
ESF trabaja para promover la comprensión y la práctica de
justicia lingüística en un mundo multicultural. Nuestro objetivo
es desarrollar y apoyar la excelencia en los estudios, educación
y comunicación interlingüística. Nuestras prioridades y nuestros
valores se forman a través del compromiso con la comunidad
mundial de esperantistas, así como con los investigadores,
educadores y activistas en muchos campos relacionados con
el idioma.
Videos para apender Esperanto:
3 animaciones (3 idiomas), casi 3 horas,
incluyendo todo el texto en Esperanto.
Pasporto, en Youtube, más de 7 horas.
Con actores de 12 países.